Midden-Drenthe: kiezen of delen

MIDDEN-DRENTHE KIEST NA 4 ROERIGE JAREN NIEUWE RAAD

De gemeentepolitiek in Midden-Drenthe blijft je keer op keer verbazen. Is het niet het verdwijnen van meerdere bestuurders de afgelopen jaren dan is het wel de verrassende wijze waarop een aantal bestuurders zich nu presenteert.

Na de gemeentelijke herindeling van Drenthe in 1998 was de gemeentepolitiek hier jarenlang een kabbelende beek, die nauwelijks over zijn oevers stroomde. Er was wel eens een rimpeling in de vijver als raadsleden als Hans Dukker (D66) hun stem verhieven en – vaak terecht – tegendraads waren. Maar de luizen in de gemeentelijke pels waren zeldzaam.

Wat zich echter de afgelopen 4 jaar heeft afgespeeld in deze gemeenteraad is bijkans on-Midden-Drents. De bestuurders maakten ongekende politieke, bestuurlijke turbulentie mee, waarvoor ze zelf verantwoordelijk waren, zijn en blijven en bij de komende verkiezingen op 21 maart kunnen we hen op hun daden afrekenen.

Wat denk jij dat er op en na 21 maart gaat gebeuren? Dat werd mij de afgelopen tijd vaak gevraagd, omdat ik de twee verkiezingen hiervoor meerdere debatten tussen de lijsttrekkers heb geleid. Nou, op verzoek dan. Een kleine analyse en een bespiegeling.

Traditioneel

In Midden-Drenthe is de kiezer gemiddeld genomen niet erg avontuurlijk en wordt er vrij traditioneel gestemd zonder dat dit grote verschuivingen teweeg brengt. Of dat dit keer verandert? Dat is niet uitgesloten. Want tussen de gang naar de gemeentelijke stembus op 19 maart 2014 en de komende verkiezingen op 21 maart 2018 is zoveel gebeurd dat dit in de Midden-Drentse politiek maar zo eens aanleiding kan zijn voor opvallende verschuivingen.

Wat zit nog redelijk vers in het geheugen? Nou, bijvoorbeeld de valse start van het nieuwe college van B&W in 2014.  Ruzie in de tent en onderling verstoorde verhoudingen tussen de partijen maakte Midden-Drenthe bijkans niet volgens normale omgangsvormen bestuurbaar. Ik schreef over de oorzaken hiervan al in mei 2014 een uitgebreid blog: (http://henktenoever.nl/blog/2014/05/09/kleinst-mogelijke-meerderheid/).

Daar kwam snel de rel bij rondom VVD-burgemeester Jan Broertjes, die op 30 oktober 2014 aftrad en een dag erna al door interim-burgemeester Ton Baas (VVD) werd opgevolgd. Diens komst bleek een zegen voor de gemeente: voor haar inwoners, voor het college van B&W en voor de gemeenteraad.

Want onder de strakke doch rechtvaardige leiding van Ton Baas kon eindelijk gewerkt gaan worden aan de verziekte bestuurscultuur. Het onderlinge gekissebis moest worden omgezet in politiek, bestuurlijke daadkracht.

 

En er verdwenen hoofdrolspelers c.q. lijsttrekkers van 2014 van het toneel of maar zo naar de achtergrond. Niet de eerste de besten. In september 2015 is dat al de veel besproken en soms ook omstreden VVD-fractievoorzitter Marc Bosscha. In september 2016 treedt de anoniem opererende Robert Brouwer als CDA-fractievoorzitter terug.

Op 1 december 2016 treedt de altijd wel prominent aanwezige PvdA-lijsttrekker Emko Dolfing om gezondheidsredenen af als wethouder. Hij wordt opgevolgd door Dennis Bouwman uit Enschede. Een buitenstaander, die hier geen verleden heeft en redelijk blanco aan zijn klus kan beginnen. In oktober 2017 treedt Bennie Muskee om gezondheidsredenen terug als PvdA-fractievoorzitter. Er veranderde bij de politieke leiders tussentijds meer dan ooit.

Saai en turbulent

Nee, saai was het niet. Publicitaire turbulentie was er al direct in 2014 rond het aftreden van Jan Broertjes als burgemeester. Er was in 2015 Oranje, waar eerst 700 en daarna 1400 asielzoekers onderdak moesten krijgen, volgens de toenmalige staatssecretaris Klaas Dijkhoff. B&W en raad moesten volop aan de bak. En hier bleek hoe men naar buiten toe eensgezind kon optreden en toch succes behaalde.

Maar er gebeurde meer. Zo was er bijvoorbeeld de soap rondom de voetbalvelden van de vv Beilen en cvv Fit Boys. Tijdens een sportdebat op 12 maart 2014 met alle lijsttrekkers, leken er spijkers met koppen te zijn geslagen. Pas in februari van dit jaar werden de definitieve renovatieplannen voor sportpark Noord-West in Beilen gepresenteerd. Gemeentelijke politiek in slow motion.

Of wat te denken van het plan in oktober 2017 om voor € 300.000,-  de hal van het gemeentehuis te verbouwen, omdat deze – zoals B &W het omschreven – moet voldoen aan een “eigentijdse dienstverlening in een eigentijdse omgeving”. Geld genoeg kennelijk. Columnist en kroeghouder Henk Berghuis van De Cerck schreef daarover op 20 oktober vorig jaar in De Krant van Midden-Drenthe heldere woorden: “Er is vast nog nooit een inwoner uit Midden-Drenthe geweest die vond dat die hal niet deugt, dat er een gebrek aan privacy is of dat de balies te groot zijn. Nee daar moet je ambtenaar voor zijn om dit soort dingen te bedenken.”  Ik zou daar aan toe willen voegen: en je moet bestuurder zijn om er zoveel  gemeenschapsgeld voor te durven uitgeven. Alsof er geen andere wensen zijn, hoezeer ik een ieder in het gemeentehuis ook een aantrekkelijke hal gun.

Communicatie

In het bestuursprogramma van het college van B&W werd in 2014 beloofd dat er “beter en anders” met de inwoners gecommuniceerd zou worden. Daar is in mijn beleven niet zoveel van terecht gekomen.  Bij de nieuwbouwplannen voor de 2  scholen voor Voortgezet Onderwijs in Beilen kunnen de inwoners rondom het gebied van de Haven daar inmiddels boekdelen over meespreken.

De renovatieplannen van het centrum van Westerbork zijn aan het merendeel van de bevolking volstrekt voorbij gegaan, totdat ze opeens allemaal auto’s op de stenen tussen de bomen in hartje centrum geparkeerd zien staan. Hoe zou dat nou kunnen? Domheid en onachtzaamheid van de inwoners zeker.

En de grijs-grauwe brei van woorden op de gemeentelijke pagina’s in de Krant van Midden-Drenthe nodigen de lezer nu ook niet bepaald uit om te lezen waar de bestuurders en de ambtenaren zoal mee bezig zijn.

Waarom kan dat niet anders?! Kijk eens bij andere gemeenten, waar het gemeentenieuws wel op een aantrekkelijke manier met foto’s, graphics en toelichting wordt gepresenteerd en inwoners nadrukkelijk worden benaderd om vroegtijdig mee te praten  en te denken.

Waar een aantal jaren geleden veelbelovend met de chat-functie werd begonnen op de gemeentelijke website, wordt deze service kennelijk ook voorbereid op een stille dood.  Op twitter-berichten met vragen aan/over de gemeente over het (niet) ophalen van huisvuil wordt niet gereageerd. Er zou toch “beter en anders” gecommuniceerd worden??!! Vanuit de boezem van het college begreep ik wel dat er aan professionele ondersteuning vanuit de communicatie-deskundigheid op het gemeentehuis niet veel nuttige output kwam. Hoe simpel kan het zijn om daar wat aan te doen.

Verrassend profileren

Als het gaat om communiceren en profileren van je partij dan heeft lijstrekker Jannes Kerssies van Gemeentebelangen Midden-Drenthe daar een fijne neus voor. Hij is, om maar eens een Drentse term te gebruiken, een lepe bestuurder met een neusje voor publiciteit. Kerssies, inmiddels de 70 gepasseerd, voert al ontelbare jaren de lijst aan van Gemeentebelangen Beilen en later Midden-Drenthe en weet van geen wijken. Heel even leek het er vier jaar geleden op dat zijn partij met 2 zetels een klein kansje maakte om een wethouder te leveren. Maar PvdA’er Emko Dolfing koos voor de ChristenUnie van Gert Jan Bent en kon zo met de kleinst mogelijke meerderheid aan de slag.

Een lepe bestuurder dus die Kerssies, die zoveel boerenslimheid bezit dat hij de 27-jarige Erjen Derks weet te verleiden om kandidaat-wethouder voor zijn partij te worden. Wetend dat Derks als raadslid 4 jaar geleden met voorkeurstemmen gekozen werd voor D66, waarbij hij als voormalige barkeeper in een populaire uitgaansgelegenheid veel jongeren naar de stembus wist te lokken. Mogelijk denkt Kerssies van die populariteit nog een keer te kunnen profiteren, omdat Derks als voorzitter van de vv Beilen de laatste 3 jaar zich eveneens nadrukkelijk profileerde.

Kerssies roept hardop dat het niet gaat om “de politieke kleur van de wethouder”, maar om “de kwaliteit en achtergrond van de persoon”. Lid zijn van diens partij is niet noodzakelijk, vervolgt Kerssies.

Zo lust ik er nog wel een paar. Toegegeven, de liefde tussen zijn  Gemeentebelangen en D66 was groot en dat mondde in 2014 ook uit in een lijstverbinding tussen beide partijen en dat bleek een voordeel te zijn.

Maar de move van Erjen Derks is verrassend en tegelijkertijd hangt er ook een luchtje om heen. Want Derks ging voor het lijsttrekkerschap van D66. Verloor die strijd tegen de zittende fractievoorzitter Harma van de Roest. Verdiend of onverdiend, daarover hebben de leden van D66 besloten. Maar toen dat doel niet haalbaar bleek, hij vervolgens – ondanks een eerste toezegging om met een lagere plaats genoegen te nemen – bedankte voor een plaats op de kieslijst, bleven er raadselen om Derks kleven. Hij valt de partij, waar hij carrière dacht te kunnen maken, in de rug aan. Chic is wat anders. Maar zijn doel heiligt kennelijk alle middelen.

Kerssies had voor de politieke toekomst van Gemeentebelangen misschien beter zijn energie kunnen steken in een fusie van de partijen voor Gemeentebelangen.

Na de gemeentelijke herindeling in 1998 kreeg Midden-Drenthe te maken met het fenomeen van 3 partijen met de naam Gemeentebelangen: eentje in Westerbork, eentje in Beilen en eentje in Smilde.  Westerbork en Beilen samenvoegen was appeltje-eitje.

Van de partij in Smilde was en is Charles de Haas sinds 1970 de grote roerganger.  Hij bleef de solist en wilde de absolute roerganger blijven en begon Gemeentebelangen Smilde-Beilen-Westerbork (SBW).  De Haas (73 jaar inmiddels) is gezegend met een grote mond, niet bang voor het debat en gepokt en gemazeld in de gemeentelijke en provinciale politiek. Een fusie tussen de Gemeentebelangen-jongens en meisjes zat er in 1998 niet in en zit er ook dit keer weer niet in. De ego’s van beide lijsttrekkers zijn kennelijk te groot. Afstand doen van hun raadszetels: ho maar! Kerssies en De Haas zijn kennelijk groter dan de partij.

Een gemiste kans. Als je tenminste wat in de melk te brokkelen wilt hebben in het dagelijks bestuur van de gemeente. Wetend dat bij gemeenteraadsverkiezingen veel stemmers afwijken van de keuze, die ze maken bij landelijke verkiezingen en lokale partijen daar volop garen bij spinnen, is het zo langzamerhand onbegrijpelijk dat deze 2 Gemeentebelangens elkaar niet hebben weten te vinden. Op deze manier blijven ze als splinters een marginale rol spelen en kan Derks zijn wethouders-aspiraties wel vergeten.

Stabiel en verrassend

Het CDA in Midden-Drenthe is altijd een redelijk stabiele factor geweest. Vertegenwoordigers van deze partij zul je niet op het biljart zien dansen. De vorige lijsttrekker Robert Brouwer was daar een voorbeeld van. Aardige man, maar het politieke vuur en debatteren op het scherpst van de snede was niet aan hem besteed. Hun CDA-wethouder Gerard Lohuis (een buitenstaander uit Assen) worstelde zich door wat dossiers heen (onder andere de sport) en viel zich geen grote builen.

Met de nieuwe lijsttrekker Marinus Louissen als roerganger leunt zijn partij al sinds mensenheugenis op een stabiele kiezersaanhang. Met de komst van de ChristenUnie in het college lopen er mogelijk wat gereformeerde mannenbroeders en zusters over. Maar in een agrarische, nog redelijke gelovige en vrij stabiel stemmende gemeente als Midden-Drenthe is deze partij bij de komende verkiezingen vast weer goed voor 4 zetels. Het Buma-effect zal daar zeker ook toe bijdragen. Grote vraag is natuurlijk wel wie de nieuwe wethouders kandidaat voor het CDA wordt. Komt die van binnen of van buiten de gemeente?

Blijven we in de christelijke hoek bij wethouder en hernieuwd lijsttrekker Gert Jan Bent van de ChristenUnie. Er kan bijkans geen week voorbij gaan of zijn foto prijkt wel in De Krant van Midden-Drenthe en De Veldenkrant. Bij iedere lantaarnpaal, die feestelijk onthuld wordt, staat Bent als een grote te pronken. Kortom, hij heeft een goede pers en “een mediagevoelige portefeuille”, zoals hij het zelf omschrijft. Maar ook een portefeuille met een paar hoofdpijndossiers. Bijvoorbeeld, zoals hier al geschreven, de bouw van een nieuw scholencomplex voor het Voortgezet Onderwijs in Beilen. En wat te denken van de miljoenen, die uitgegeven zijn voor het onderwijs aan asielzoekers in Oranje, maar waar nooit les voor is gegeven en nu weer moet worden terug betaald.

Maar met zijn brede, sympathieke glimlach, zijn luisterend oor en goede toegankelijkheid voor de burgers heeft hij met hard werken de nodige credits opgebouwd. De vraag is of zich dat bij de komende verkiezingen gaat vertalen. Van 2 naar 3 zetels groeien is bijna een utopische gedachte. Maar om in Bent’s leer te spreken: de wonderen zijn de wereld nog niet uit. In ieder geval wil hij graag als wethouder door. Of dat lukt is de vraag en hangt bijvoorbeeld mede af van de verkiezingsuitslagen voor D66 en de VVD.

Van D66 is Harma van der Roest opnieuw het boegbeeld. Vier jaar geleden was ze het liefst wethouder geworden en had ze graag de winst van 1 naar 3 zetels vertaald zien worden in die bestuurlijke verantwoordelijkheid. Dat lukte niet door….. ja was het door de toenmalige PvdA-leider Emko Dolfing, die Van der Roest absoluut niet pruimde? Of heeft ze  toen zelf als D66-onderhandelaar ook niet al te tactisch geopereerd?

Zo interessant is dat niet meer, want het is nu een nieuwe ronde met nieuwe kansen. Dit keer dus zonder stemmentrekker Erjen Derks. Maar wel met de nagalm van het landelijke D66 kroonjuweel over het raadplegend referendum, dat de democraten maar niet krijgen uitgelegd en ze in deze campagne ook lokaal wordt nagedragen.

Van der Roest heeft zich via de social media bij lange na niet zo open en transparant geprofileerd als in de periode van 2010 tot 2014. Mogelijk dat haar nieuwe drukke baan in het onderwijs daar debet aan is.

Jammer. Want ze heeft toen zelf ervaren hoe makkelijk de lijn tussen kiezer en gekozene via de social media gelegd kan worden. Ambitieus is ze zeker. In hoeverre ze op die gretigheid voor het wethouderschap de komende campagne wordt getackeld is de vraag.

 

 

Dan de VVD. Een hoofdstuk apart. Na het vertrek van Marc Bosscha werd Heleen Jurgens (61) fractievoorzitter. Bij de vorige verkiezingen was ze door de commissie, die de lijst moest samenstellen, op een onverkiesbare plaats gezet. Maar Jurgens wist zich via een persoonlijke campagne met voorkeurstemmen in de raadzaal te vechten. En op 5 oktober 2017 dacht ze nog dat haar politieke carrière een kleurrijk vervolg zou krijgen. “Ik wil beloond worden voor wat ik als fractievoorzitter na het opstappen van Marc Bosscha heb gedaan,” zei ze tegen Ron de Vos van De Krant van Midden-Drenthe.

Niet dus. De kiescommissie gunde haar zelfs geen plaats op de groslijst, zodat ze dit keer niet eens met voorkeurstemmen gekozen kan worden. Af(gang) via de zijlijn.

Heel even werd gespeculeerd op een nieuwe Lijst Heleen Jurgens. Gelet op haar populariteit in Midden-Drenthe en het bijzonder in Beilen zou het niet uitgesloten zijn als ze op eigen kracht weer een zetel had gehaald. .Maar ze stopt. De liberalen kunnen opgelucht ademhalen.

De VVD liet een ander stemmen-kanon buiten de selectie. Sterker, hij werd in menig fluistercircuit al opgevoerd als de nieuwe lijsttrekker en wethouders-kandidaat voor de liberalen. Ik heb het over Johan Koster, de op 1 januari afgetreden voorzitter van de Stichting Beleef Beilen.

Een man, die op velerlei fronten actief is. Maar kennelijk was de tijd nog niet rijp genoeg om hem als frontman te lanceren. Mogelijk dat hij toch de geheime kandidaat-wethouder is.  De VVD koos Anique Snijders als boegbeeld. Opvallen deed ze niet de afgelopen 4 jaar in de raad. Maar tijdens deze campagne kan ze haar profiel bijstellen.

 

GroenLinks heeft met Rudie Weima dezelfde lijsttrekker als 4 jaar geleden. Hij maakte met zijn partij in 2014 een bedenkelijke start door de PvdA te steunen bij de samenstelling van het college van B&W, door een zogeheten side-letter aan het coalitie-akkoord toe te voegen. Maar hij weigerde die openbaar te maken.

Dat hij Gemeentebelangen SBW voorman Charles de Haas in 2015 uitmaakte voor racist, was nou ook niet een schoolvoorbeeld van politieke schoonheid en correctheid. Weima haalde zelden de publiciteit maar mag nog een periode door. Hij kreeg op zijn lijst steun uit onverwachte hoek, want op de tweede plaats prijkt voormalige CDA-fractievoorzitter Henk van der Beek. Na Erjen Derks dus nog een opvallende wisseling van politieke voorkeur.

En dan, last but not least, de PvdA. Al decennia lang de grootste partij in Midden-Drenthe. Over wisseling van de wethouder en fractievoorzitter schreef ik reeds. Dirk Jasper Keegstra is sinds kort de nieuwe roerganger en moet dé stemmentrekker worden voor de sociaal-democraten.

De PvdA mag de hemel danken dat de SP in Midden-Drenthe niet van de grond kon (of mocht?) worden getild door politiek watcher en niet onbemiddeld voormalig zakenman Bert Abbing.

Hij kreeg onenigheid met de partijtop en zijn missie om met de socialisten de raad te bestormen ging in rook op.

Het zal de Midden-Drentse PvdA’ers vermoedelijk amper beroerd hebben.  Tientallen jaren lang koesterden ze zich in de gemeente al in het centrum van de macht. Ze waanden zich onaantastbaar. De ene zetel verlies bij de laatste verkiezingen werd zelfs als een overwinning gevierd. Het electorale verlies elders was tenslotte veel groter dan bij de sociaal-democraten in Midden-Drenthe. Zo kun je jezelf rijk rekenen.

Besef daarbij ook nog eens dat 4 jaar geleden Jan Beugel uit Westerbork vanaf een onverkiesbare plaats met 670 voorkeurstemmen gekozen werd  en daarmee de PvdA een enorme boost gaf, waarmee de leiding geen rekening had gehouden. Het was niet de eerste keer dat hij dat flikte overigens.

Dit keer prijkt Jan Beugel – in de wandelgangen vaak ‘de burgemeester van Westerbork’ genoemd –  op de vierde plaats en die moet haalbaar zijn. Of dat met evenveel voorkeurstemmen gebeurt als de vorige keer is de grote vraag. Bij de PvdA is die wens wel de vader van de gedachte.

 

Opvallend is wel dat de zittende raadsleden Bennie Muskee (begrijpelijk, afgaande op zijn gezondheid) en Rieja Raven op respectievelijk plaats 6 en 9 prijken. Maar daar moet in het laatste geval kennelijk niets achter gezocht worden.

Uitslag

Hoe leuk zou het zijn dat de bestuurlijke verhoudingen in het college van B&W eens grondig zouden wisselen. Dat ook anderen eens iets kunnen laten zien en tonen wat ze bestuurlijk waard zijn. Natuurlijk is enige continuïteit van bestuur niet onaangenaam. Maar ik hoop dat, mocht het net als de vorige keer gebeuren, de partijen die verliezen (PvdA en CDA) niet opnieuw op het college-pluche plaats nemen. Je moet (over)winnaars ook eens wat gunnen.

Dat er wat te kiezen valt is helder. Dat er tijdens deze campagne nog het nodige valt uit te leggen ook. En nog beter: dat er vooral met de inwoners helder, tijdig en veelvuldig gecommuniceerd wordt over wat de politiek nu wil en niet wil.

Praten met de inwoners buiten verkiezingstijd is beter dan alleen in die weken voor de campagne.

Wat dat betreft ligt er eveneens een zware taak op de schouders van de eind vorig jaar benoemde nieuwe burgemeester Mieke Damsma (D66).

De roerige ruzieachtige tijden liggen gelukkig achter ons. Op naar de stembus voor  de volgende verkiezingen van uw en mijn gemeenteraad. Het woord is aan ONS!!!!!

 

 

 

NIEUWS

Drie dagen nadat ik dit blog schreef en opperde dat Johan Koster wel eens de geheime VVD-kandidaat voor het wethouderschap in Midden-Drenthe kon zijn, kwam de Krant van Midden-Drenthe vandaag met de volgende publicatie.

Heel goed dat de liberalen vroegtijdig met openheid voor de verkiezingen komen over wie hun dagelijkse bestuurder in B&W kan/zal worden. Acht jaar geleden werd daar nog super geheimzinnig over gedaan en moest tijdens een debat in Beilen door de debatleider onthuld worden dat ex-raadsgriffier Jannes Pit de liberale kandidaat zou zijn. Vier jaar geleden was lijsttrekker Marc Bosscha eerst wel en daarna weer geen wethouders-kandidaat. Nu schenken de liberalen dus tijdig klare wijn.

De partij die rondom de voorgedragen wethouders-kandidaat muisstil is is het CDA. Vier jaar geleden werd er al gefluisterd dat toenmalig lijsttrekker Robert Brouwer kandidaat was, maar dat hij niet mocht omdat hij geen ervaring in de gemeenteraad had. Nu heeft hij die ervaring dus wel, ook al is het niet opvallend geweest.

Tijdens de debatten kan hij de komende weken mooi in de luwte blijven en geen foute dingen roepen, die het CDA nadien parten kan spelen. Toch zou het het CDA sieren als ze ook de naam van hun kandidaat prijs geven. Valt er echt wat te kiezen.