Ik ontmoette hem voor het eerst in augustus 1972 op de pedagogische akademie De Eekhorst in Assen. Hij was er leraar aardrijkskunde, zoals het toen nog heette. Overigens al snel omgedoopt tot wereldoriëntatie. Meent van der Sluis was de docent. Een ietwat morsige man, met een boers uiterlijk. Slordig pratend. Maar vol humor en vooral bevlogen. Hij vertelde boeiend over zijn herkomst : Emmer Erfscheidenveen, daar hoefde je niet jaloers op te zijn. Maar hij gaf gelijk aan dat die herkomst hem had getekend. Het land van de veenarbeiders, van hard werken voor weinig geld. Ook van uitbuiting en daar moest Meent niets van hebben.
Het was de tijd dat Nederland ronkte van het democratiseringsproces en Meent liep op de De Eekhorst daarbij voorop. Niet letterlijk, maar wel figuurlijk door zijn inbreng bij discussies en tijdens zijn altijd boeiende lessen. En er was oh wonder altijd een link te bedenken met de Drentse geschiedenis en het milieu. Want dat hield Meent bezig.
We groeven met hem in de grond. Bodemlagen verkennen. Wat zegt de bodem over de mens en in bredere zin over de aarde? Meent kon er ongelooflijk boeiend over verhalen.
Tijdens mijn journalistieke loopbaan kwam ik Meent opnieuw tegen. Als politiek redacteur van het Nieuwsblad van het Noorden ontmoette ik hem geregeld op gewestelijke vergaderingen van de PvdA, wat dat was zijn politieke club. Daar zocht hij nooit het compromis, maar vlijde zich graag tegen de grenzen van wat nog net of net niet acceptabele was binnen zijn socialistische club. Hij werd bestempeld als PvdA’er ter linker zijde. Niets mis mee met dit soort luizen in de pels. Want Meent van der Sluis had geen verborgen agenda. Hij streed altijd met open vizier, was open en oprecht.
In 1987 werd Meent Statenlid voor de PvdA. Hij stal toen onder meer mijn hart door als enige van de fractie tegen de komst van de vuilverbrander bij de VAM in Wijster te stemmen. En terecht. Die vieze, vuile, rokende schoorsteen had nimmer in het hart van Drenthe mogen komen. Je ziet die blauwe rook uitbrakende pijp al van tientallen kilometers afstand. Mijn kritische artikelen en columns hierover hebben, net als het altijd schor klinkende protesterende stemgeluid van Meent, niet mogen baten. Dat kreng is er gekomen en staat er nog steeds.
Meent was 12 jaar Statenlid in Drenthe. In die tijd begon hij zich ook te roeren over de gaswinning en de volgens hem daardoor veroorzaakte bodemdaling. Daar roerde hij heftig de trom over. Terecht. Daar zijn politici voor. Maar door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en in het bijzonder NAM-woordvoeder Frank Duut werd Meent weggezet als een blaaskaak, als een schreeuwer. Meent was geograaf en volgens Duut hadden alleen geologen verstand van de ondergrond, van de bodem(daling).
Ik moest in die tijd al direct denken aan zijn ‘bodemlessen’ op De Eekhorst in de jaren zeventig. Samen met Meent graven in de grond, bodemlagen voorzichtig op zijn kant leggen en het verhaal werd vervolgens door hem verteld. Boeiend, geloofwaardig en ik vertrouwde Meent. En dat had niets te maken met het verkondigen van een geloof, maar wel met de oprechte interesse in wat de natuur ons had gebracht en wat de mens eraan had veranderd en kon veranderen.
Op 13 juli 2000 overleed Meent van de Sluis. Veel te jong natuurlijk. Zijn vrouw Trijnie, zijn kinderen en zijn vader Willem in verbijstering en omringd door verdriet achterlatend op deze aardbol.
Het is inmiddels 2013. En de NAM geeft toe dat de bodemdaling in Groningen wel degelijk een relatie heeft met de gaswinning in dit gewest. Minister Henk Kamp komt er zelfs speciaal voor uit Den Haag om met eigen ogen en eigen mond de zaak aan te zien en te bespreken.
En wat zegt ex-NAM-woordvoeder Frank Duut tegen DvhN verslaggever Willem van Hamersvelt op 2 februari: “Ik was de boodschapper. Onze geologen waren mijn geweten. (…) Maar het is niet Van der Sluis geweest, die ons op andere gedachten heeft gebracht. Dat was het KNMI. Hun seismologen concludeerden aan de hand van tal van waarnemingen dat we het verband niet langer konden ontkennen. De toenmalige directie heeft dat begin jaren negentig in een publicatie ook volmondig erkend. Maar in de uitleg was niemand geïnteresseerd. Van der Sluis had toch gelijk. Dat beeld bleef alleen maar hangen.”
Kennelijk iets gemist in de jaren negentig van Duut. Dat bevreemdt, omdat Frank Duut niet bang was om de media te bestoken met zijn visie. Anno 2013, met de kennis van nu en zijn gedrag van toen, betoogt Frank Duut tegenover Willem van Hamersvelt keihard. “De link die Van der Sluis legde tussen de aardbevingen en gaswinning bleek er toch te zijn. Maar de theorie waar hij zich op baseerde sloeg nergens op. Dat was echt onzin.”
Klokkenluiders zijn wel vaker weggezet als minkukels, als proleten, als non valeurs. Het had Frank Duut gesierd als hij wat meer empathie had getoond voor Meent van der Sluis. Als hij als goed geaard voorlichter en communicatiedeskundige zijn bazen ten minste erop had kunnen wijzen dat Meent van der Sluis geen roeptoeter was, maar een oprecht, bevlogen en betrokken mens.
Maar Frank Duut en de NAM waren niet geïnteresseerd in deze luis in de pels. Wat dat betreft sloeg oud NvhN-journalist Piter Bergstra gisteren (2 februari 2013) de spijker op zijn kop met de volgende woorden in zijn ingezonden brief. “…wier toenmalige voorlichter Frank Duut niet ophield te beweren dat Van der Sluis geen geoloog was en dus niet wist waar hij over praatte. We weten nu dat Duut zelf van toeten nog blazen wist.”
Meent van der Sluis is helaas niet meer onder ons. Maar het zou Commissaris van de Koningin Jacques Tichelaar sieren als bij een van de eerstkomende statenvergaderingen nog even fijntjes herinnert aan Meent van der Sluis en zijn niet nalatende ijver om een directe relatie tussen de gaswinning en de bodemdaling aan te tonen. Meent W. van der Sluis verdient dat eerbetoon dubbel en dwars.
———————————————————————————————————–=
Op 12 februari j.l. schreef de zoon van Meent van der Sluis de volgende ingezonden brief in het DvhN.
Gelijk hebben en het krijgen….. En nu even afwachten of Tichelaar een kerel is.
henk ik heb van je openhartigheid genoten,je hoeft niet altijd een bak vol papieren te hebben om erkend te worden voor je uitspraken, wat de heer van de sluis altijd heeft beweerd moest men nu toe geven, en dat is voor een grote maatschapij als de NAM pijnlijk.
maar als men het in de jaren 90 wel had toe gegeven waren de effecten niet zo groot geweest als nu, en zoals men met aardbevingen altijd zegt de naschokken zijn meest nog groter,want juist in een provincie als groningen waar de krimp erg toeslaat, zal dit nog erger zijn. jonge mensen vertrekken nu al razend snel om dat er geen pespectief is in goed werk, nu zal het nog sneller gaan, want wie wil in een gebied wonen waar elk moment je veiligheid niet zeker is.
Beste Henk,
Het tragische van het verhaal is dat Meent vooral wilde dat zijn verhaal over de volgens hem ongelijkmatige bodemdaling, niet de aandacht kreeg die hij zo graag wilde. En wij niet de aandacht over de uitleg waarom zijn theorie niet klopte. De pers bleef uitsluitend geinteresseerd in het “welles/nietes”.
Overigens, directeur Van Dijk erkende rond 1990 in een opiniestuk in De Drents en Asser Courant de relatie met gaswinning. Niet op basis van ongelijkmatige bodemdaling maar op grond van de resultaten van de seismometermetingen van het KNMI.
Groeten,
Frank Duut.
Meent van der Sluis is door de afdeling voorlichting van de NAM jarenlang structureel belachelijk gemaakt, beschimpt, belasterd en van ultra-linkse sympathien beschuldigd. Als journalist heb ik indertijd intern bij de krant (DGP) zelfs een schrijfverbod moeten bevechten. (Ik mocht niets meer over Van der Sluis en/of over de NAM schrijven). Dit was het gevolg van een welbewuste lobby vanuit de NAM waarbij ook ik als een linkse NAM-hater werd neergezet. Gelukkig had ik goede contacten binnen de NAM, het KNMI en het provinciaal bestuur van Drenthe en waren er ook toen al ingenieurs en (andere) top-functionarissen van deze organisaties die (onder de roos) verklaarden dat Meent van der Sluis in diepste wezen gelijk had. Mijn toenmalige hoofdredactie heeft het schrijfverbod dan ook, na een week van onderzoek en heftige discussies, terecht opgeheven. Frank Duut moet gewoon eerlijk zijn. Ook al klopt de theorie van Van der Sluis misschien niet helemaal. Een van mijn contacten binnen de NAM verklaarde indertijd: ‘Ook onze knapste ingeniers weten niet werkelijk wat er in de diepere lagen van de bodem gebeurt als je daar op langere termijn het natuurlijk evenwicht verstoort. Je kunt Van der Sluis wel voor gek verklaren. Maar daarmee heb je de werkelijkheid nog niet veranderd ‘.
Eerherstel voor Van de Sluis dus. En bedankt voor jouw stuk Henk!
Zoeven rommelde het in twee keer in de Groinger bodem. Toevallig sprak minister Kamp vanmorgen met de Tweede Kamer commissie over de bevingsproblematiek.
Jammer dat Meent dit allemaal niet meer heeft mogen meemaken. Van der Sluis legde als eerste een verband tussen de gaswinning en de toen (tachtiger jaren) nog bescheiden bevingen.
Frank Duut past gegeven de wijze waarop hij/ de NAM Meent van der Sluis indertijd hebben weggezet nog steeds het schaamrood op de kaken.
Prachtige blog, complimenten om het verhaal zo goed weer te geven, maar triest dat Duut ook nu in zijn reactie nog steeds zijn gelijk wil halen.
Een postuum openbaar eerbetoon aan Meent van der Sluis is zeker op zijn plaats. Ik was in het midden van de jaren 1970 collega-docent (geschiedenis) aan De Eekhorst in Assen en herinner me hem als een linkse idealist met een sterk empiristische instelling en veel gezond verstand, een bijzondere combinatie in die tijd. Ik zie nog voor me hoe hij mij thuis zelfgemaakte kaarten toonde, waarop meldingen van bewoners zorgvuldig werden afgezet op lijnen van winningsgebieden. Hij vertelde me over negatieve reacties van de NAM en de politieke autoriteiten, maar liet zich duidelijk niet hierdoor intimideren. Meent was ongetwijfeld een koppig man, maar het beeld van de querulant herken ik niet. Daarmee hebben zijn tegenstanders hem verdacht proberen te maken. Nu het nieuws over de aardbevingen in Groningen de publieke opinie bezig houdt, moet ik vaak denken aan de kaarten die Meent mij 40 jaar geleden liet zien. Zou het niet nuttig zijn die nog eens te laten onderzoeken en in de openbaarheid te brengen?
In het Dagblad van het Noorden van 12 januari j.l. staat een ingezonden brief van de zoon van Meent van der Sluis – Willem – en de inhoud daarvan spreekt voor zich. Ik heb de brief onder aan mijn blog voor de volledigheid maar even bijgevoegd.
Schaamteloos gewoon, de reactie van Duut. Net zo schaamteloos als destijds zijn reactie op de beweringen van Meent van de Sluis. Niets geleerd dus en dat noemt zich ook nog eens volksvertegenwooordiger.
Ik vind dat Dr. Meent van der Sluis postuum geridderd zou moeten worden.
Woon zelf in het aardbevingsgebied, met scheuren in mijn woning.
Typisch Frank Duut. Hij is iemand die zich nooit zal uitlaten over zijn eigen ongelijk. Ik was in de tijd van mijn voorzitterschap van de Waddenvereniging (zo’n 25 jaar geleden) ook al in discussie met hem. Bodemdaling in de Waddenzee: onzin, terwijl de latere natuurbeschermingswet daar omheen is opgebouwd. Over de bodemdaling en aardschokken in Groningen ben ik door hem ook bestookt met interne rapporten. Allemaal niet waar. Ook een persoonlijk gesprek mocht niet baten. Kortom, de leugen van Duut is snel, de waarheid achterhaalt hem wel, maar de leugen blijft bij hem regeren. Zielig mannetje.
Weer een verhaal dat laat zien hoe economisch gewin blinddoekt. Mooi geschreven. Schrijf het duizend maal.