Als je wat ouder wordt wind je je niet meer zo vaak op, zeggen ze. Maar er zijn soms momenten waarop die opwinding door je lichaam giert. Verbijstering, boosheid, onmacht, onbegrip en machteloosheid maken zich dan van je meester als er toch zo’n moment zich voordoet.
Ik kreeg die gevoelens, toen ik op de website van RTV Drenthe zag, hoorde en las over de negatieve reactie van het college van B&W van de gemeente Midden-Drenthe op het verzoek van de stichting Stolpersteine Midden-Drenthe. Die wil op 65 plaatsen in deze gemeente of nauwer gezegd in de voormalige gemeente Beilen, 65 van deze steentjes plaatsen als herinnering aan de verdreven en vermoorde Joodse inwoners en als herinnering aan verzetsmensen die onderdak gaven aan Joodse onderduikers.
Dat verbijsterende gevoel werd alleen nog maar versterkt toen ik vanochtend het Dagblad van het Noorden las. “Hoe kleingeestig kunnen gemeentebestuurders zijn”, om een van de retweeters van mijn verontwaardigde twitterbericht gisteravond hierover te citeren, dit nobele initiatief de nek om te draaien. Het is de gemeente waarin ik woon en nota bene de plaats (Beilen) waar ik ben geboren en getogen. Onbegrijpelijk.
Voor hen die niet exact op de hoogte zijn van het fenomeen stolpersteine, in het nederlands simpel vertaald naar struikelsteentjes : in het trottoir worden kleine keitjes geplaatst met daarop een messing bovenplaat, waarin de naam gegraveerd staat van de verdreven en vergaste Joodse burgers uit Beilen. Of als extra in het Beiler scenario, de naam van de inwoners die er gewoond hebben en onderdak verleenden aan de door Adolf Hitler vervolgde Joodse medeburgers.
In de voormalige gemeente Beilen gaat het om 65 steentjes. Kosten: 20.000 €uro. Het geld kan niet het struikelblok zijn, want de stichting wil als het moet dit bij en via derden vergaren en dat zal geen probleem zijn. Nee, het college van B&W moet alleen toestemming geven om die steentjes te plaatsen omdat het op de openbare weg c.q. in het publieke domein gebeurt.
Burgemeester Jan Broertjes ontving deze week de organisatie persoonlijk, nam er een uur de tijd voor om hen uit te leggen dat ze geen toestemming kregen, omdat de gemeente met de 4 en 5 mei festiviteiten al veel deed aan herdenken en er in de gemeente al voldoende grote en kleine monumenten staan om aan de Tweede Wereldoorlog herinnerd te worden. Hij motiveerde de afwijzing ook nog als volgt en ik citeer de burgemeester bij de regionale omroep: “Zou iedereen zo’n steen wel voor zijn woning willen hebben?”
Waarop de attente verslaggever van RTV Drenthe direct antwoordde met de tegenvraag: ”Dat zou je kunnen vragen natuurlijk.” Vervolgens zagen we het beeld en hoorden we de stem van de bewoonster van een pand aan de Julianastraat in Beilen, waar de weggevoerde slachter Jacob Cats woonde en zij juicht dit initiatief alleen maar toe.
Onbegrip en ongeloof. Dat kan niet waar zijn om een afwijzing op deze gronden te baseren, dacht en denk ik. Als er nu één gemeente is in Nederland, die onlosmakelijk met onze oorlogsgeschiedenis van 1940-1945 verbonden is, dan is het wel Midden-Drenthe, omdat binnen de gemeentegrenzen het voormalig Kamp Westerbork zijn plaats had en het Herinneringscentrum zijn plaats heeft gekregen en vooral moet houden. De geschiedenis, hoe triest ook, moet ons veel leren voor de toekomst en een piketpaal zijn voor bezinning. Des te nobeler is het van de stichting Stolpersteine dat ze aan die steentjes een educatief programma en een (wandel-, fiets en/of auto) route wil koppelen.
TV item Stolpersteine (Low) mp4
Als er ergens gesold en gesjoemeld is met het historisch besef dan is het wel in de gemeente Midden-Drenthe. In Beilen zijn de gemeentebestuurders er sinds eind jaren vijftig voor verantwoordelijk dat ongeveer alle oude gebouwen, die nog enig historisch besef vertoonden, konden of moesten worden afgebroken. Een top 10 of top 20 of top 30 is daar snel van te maken.
En in de voormalige gemeente Westerbork ‘regeerde’ ooit een burgemeester die alles op alles zette om de barakken van het Kamp Westerbork af te breken, omdat dit beeld zo slecht was voor het toeristisch imago van de gemeente.
Als journalist van het Nieuwsblad van het Noorden heb ik daar menig protesterend artikel over geschreven en zelfs met behulp van politici dat tij proberen te keren. Helaas, niet gelukt. Met als gevolg dat leiding en personeel van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork nu al jaren en jaren op zoek zijn naar (restanten van) barakken van het voormalige kamp die dienst deden of nog steeds doen als duivenhok, kippenschuur, aardappelloods of andere opslagruimte.
Directeur Dirk Mulder van het Herinneringscentrum wees er in zijn commentaar fijntjes op dat 70 andere gemeenten in Nederland dit initiatief met warmte hebben omarmd. “Onbegrijpelijk dat juist Midden-Drenthe dit niet doet,” was zijn fijnzinnige commentaar.
Het kan toch niet zo zijn dat de nu zittende burgemeester Jan Broertjes met zijn wethouders opnieuw een historische fout begaat door de geschiedenis van de Joodse inwoners en verzetsmensen naar de vergetelheid te helpen met allerlei flutargumenten.
Ik hoop vurig dat dit college van B&W zijn standpunt richting stichting Stolpersteine herziet. Zo niet, dan is de gemeenteraad het corrigerend orgaan en kan ze eindelijk wél eens een beslissing nemen die in historisch perspectief gezien de geschiedenis recht doet en toekomstige generaties duidelijk maakt dat er in Beilen meer is (geweest) dan foute beslissingen over het vernietigen van cultureel erfgoed.
En voor de duidelijkheid. Ik ben geen lid van de stichting Stolpersteine. Ben slechts de consument van het nieuws erover en inwoner van Midden-Drenthe, waar ik nu beschaamd richting mijn journalistieke collega’s over moet praten als het over struikelstenen gaat in mijn gemeente, in het dorp waar ik ben geboren en getogen. Ik schaam me heel diep voor dit college van B&W als het niet de moed heeft om een genomen beslissing te herzien!!
Richting Jan Kuik die ons het bericht doorstuurde was onze reactie:een godgeklaagd schandaal en zo denken wij er vanavond nog over.
B&W staat niets anders te doen dan een stevig boetekleed aan te trekken en deze blunder dubbel goed te maken door alle kosten van de stenen voor eigen rekening te nemen.
Nooit mag men vergeten wat voor massamoord in de 2e wereldoorlog heeft plaatsgevonden. Zeker de eigen burgers die zijn vermoord om hun ras of overtuiging mogen uit een gevoel van heilige plicht niet worden vergeten. En bij het niet vergeten horen behalve herdenkingen en stille tochten ook deze struikelstenen.
Schurkenstreken 19
Groeten uit Beilen
In de gemeente Midden-Drenthe weigert de burgemeester vergunning te geven voor het plaatsen van Stolpersteine.
Hij vindt dat er al genoeg gedaan wordt aan herdenkingen en dat bewoners niet op zo’n steentje (zie http://www.stolpersteine.nl) voor de deur zitten te wachten.
Hij keek of hij azijn had meegebracht;
je kon toch niet aan het herdenken blijven,
men moet herinneren niet overdrijven
hem leek nu onderhand genoeg herdacht.
Nou hoop ik dat die Broertjes op termijn
dan zelf maar struikelt op de Stolperstein.
Gezinus Omvlee
Vml. Gemeentedichter Emmen
Wat een ‘ spijker-op-de-kop’ reactie, gevat in prachtig gedicht.
betere link: stolpersteinebeilen.nl
Nog niet bekomen van de verbijstering over de mening van B&W en blijkbaar een meerderheid van de gemeenteraad van de gemeente Midden Drenthe, reageer ik. Ongelofelijk en schokkend is het gebrek aan historisch besef dat hier tentoon gespreid wordt.
Historisch besef is direct verbonden met bewustwording van hedendaagse en toekomstige ontwikkelingen. Dus altijd actueel. Een ‘ teveel’ is nooit aan de orde. Het fenomeen ‘Stolpersteine’ is een heel geschikte, waardige manier om dat besef levend te houden.
En ja, juist de gemeente Midden Drenthe, waarbinnen een drama zich heeft afgespeeld zou dit initiatief direct en vanzelfsprekend moeten omarmen.
Schaamtevol dat dit dus niet zo is.
De argumentatie, dat de bewoners er misschien niet op zitten te wachten, is zwak en is afwimpelen op anderen. Terwijl die anderen juist een andere mening zijn toegedaan.
Het lijkt me voor de hand liggen dat de mening, na bezinning van de heren, wordt herzien.
Hoewel ik het ten principale van harte met Ten Oever eens ben, ligt de zaak toch wat genuanceerder. En misschien zelfs wel nóg schokkender.
Ik heb begrepen dat de fractie CU-fractie in Midden-Drenthe vorig jaar al binnen de gemeenteraad heeft gepolst of een motie met de strekking die stenen aan te brengen een haalbare kaart zou zijn. Dat bleek niet het geval te zijn. Het college heeft – met de uitslag van de ‘CU-peiling’ kennelijk in het achterhoofd – vervolgens de aanvraag van de stichting afgewezen. Met een partij flutargumenten waar je ‘u’ tegen zegt. Klopt allemaal. Maar de beschuldigende vinger alleen richten op het college is niet terecht: uiteindelijk hoort die vinger bovenal te wijzen naar die meerderheid in de raad die dat CU-initiatief niet zag zitten. Daar zit hem vooral de crux. Dat het college die meerderheid volgt, is tot op zekere hoogte te begrijpen. Vooral de wethouders zullen voeling hebben gehouden met hun fracties. En de uiteindelijke besluitvorming in het college zal vast en zeker mede gevoed zijn door de signalen uit die fracties. Politiek Midden-Drenthe – althans: die fracties die de CU-motie niet zagen zitten – moet zich de ogen uit de kop schamen. Niet alleen het college moet over die stenen struikelen, waarde Gezinus Omvlee; al die raadsleden zonder ook maar een greintje historisch besef, die mogen wat mij betreft vooral ‘plat op de bek gaan’.
Henk, Bedankt voor deze mooie woorden.
Op 28 Februari zal de Christen Unie toch een motie indienen.
Door de media aandacht is er op dit moment hoop op een goede afloop.
Steun ons op http://www.facebook.com/StichtingStolpersteineBeilen
Beste Herbert,
En dan hoop ik van ganser harte dat het gezond verstand eindelijk zegeviert. Buitengewoon triest dat het aanbrengen van een stuk of wat van die stenen überhaupt tot discussie moet leiden. Beneden alle peil, wat mij betreft.
Henk ten Oever merkt in zijn stuk terecht op dat er in Beilen in het verleden door bestuurders (…) al erg weinig ‘feeling’ voor historie is betoond; de kans op wat revanche voor dat beleid ligt op 28-2 voor het inkoppen.
Gebeurt dat onverhoopt niet dan stel ik voor om bij de woningen van alle tegenstemmers én de leden van het college ‘Stommerdsteine’ te plaatsen: een rioolbuis met een nep-struisvogel er pontificaal bovenop. ‘Opdat wij hen vergeten…’
Hoewel ik maar zijdelings banden met Beilen heb: mijn bijdrage komt er binnenkort aan.
Alle mogelijke succes!